به نقل از «ایران اکونومیست»

ابعاد پنهان سوآپ نفت همسایگان شمالی ایران

تاریخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۴۷۹۵۴

مدیر اسبق امور بین‌‌الملل شرکت نفت گفت: سوآپ نفت از دو جهت برای ما سودآور بود، اولا یک «سوآپ فی» یا هزینه سوآپ به ما پرداخت می‌شد و ثانیا هزینه ایران برای انتقال نفت از جنوب برای تامین پالایشگاه‌های شمالی را کاهش می‌داد.

محمدعلی خطیبی مدیر اسبق امور بین‌‌الملل شرکت ملی نفت در گفتگو با ایران اکونومیست با اشاره به فرصت ایران برای تجارت نفت و فرآورده‌های نفتی کشورهای همسایه گفت: بعد از فروپاشی شوروی، جمهوری‌های تازه مستقل شده به دلیل عدم دسترسی به آب‌های آزاد، در صادرات نفت خود دچار مشکل شده بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مثلا کشور جمهوری آذربایجان بعدها برای حل مشکل خود، خط لوله انتقال نفت باکو-تفلیس-جیحان را ایجاد کرد و همچنین قزاقستان و سایر کشورها نیز به دنبال راهکارهایی بودند.

وی افزود: در این شرایط، ایده‌ای مطرح شد که طبق آن، ایران نفت همسایگان شمالی را دریافت کند و در پالایشگاه‌های شمال کشور به مصرف برساند، سپس از جنوب نفت خود را در اختیار این کشورها قرار دهد یا اینکه خودش صادر کند و پولش را به آنها برگرداند.

*دو مزیت سوآپ نفت کشورهای همسایه از مسیر ایران

خطیبی تاکید کرد: خط لوله نکا به ری بر اساس همین ایده احداث شد و اتفاقا در برهه‌هایی مورداستفاده قرار گرفت، بدین صورت که ما نفت همسایگان شمالی را دریافت کرده و در پالایشگاه‌های تهران و تبریز به مصرف می‌رساندیم و سپس از جنوب، نفت خودمان را به مقدار بیشتری صادر می‌کردیم و پولش را با این کشورها تسویه می‌کردیم.

مدیر اسبق امور بین‌‌الملل شرکت ملی نفت گفت: در اینگونه طرح‌ها باید حواسمان باشد که اگر نفت خودمان را از جنوب به کشور همسایه بدهیم و به اصطلاح سوآپ کنیم، این کشور با نفت ایران، بازار صادراتی خودمان را تصاحب نکند و رقیب ما نشود.

وی عنوان کرد: بعد از مدتی از سوآپ نفت، اجرای این ایده متوقف شد که به اعتقاد بنده دلیل اصلی این بود که ما کشورهای همسایه را در خط لوله احداث شده برای سوآپ، سهیم و ذی‌نفع نکرده بودیم و همه سرمایه‌گذاری برای احداث خط لوله را خودمان انجام داده بودیم.

خطیبی اظهار داشت: سوآپ نفت از دو جهت برای ما سودآور بود، اولا یک «سوآپ فی» یا هزینه سوآپ به ما پرداخت می‌شد و ثانیا هزینه ایران برای انتقال نفت از جنوب برای تامین پالایشگاه‌های شمالی را کاهش می‌داد.

*طرح خط لوله نکا-جاسک در حوزه جذب سرمایه متوقف ماند

مدیر اسبق امور بین‌‌الملل شرکت ملی نفت گفت: در نتیجه این امکان وجود دارد که ما نفت روسیه را از شمال با قیمت تخفیفی خریداری کنیم و در عوض، صادرات نفت خودمان را افزایش دهیم، البته این ایده زمانی اجرایی است که ما تحریم نباشیم و بتوانیم آزادانه بازاریابی کرده و نفت صادر کنیم.

وی ادامه داد: اما ایده دیگر این است که ما نفت روسیه و مابقی همسایگان شمالی را به جنوب ایران ترانزیت کنیم. زمانی طرح خط لوله نکا به جاسک مطرح بود ولی در حوزه جذب سرمایه‌گذاری برای احداث به مشکل خورد و متوقف شد. ترانزیت نفت همسایگان شمالی دیگر وابسته به تحریم بودن یا نبودن ایران نیست.

خطیبی افزود: در زمان تحریم‌های سال 90-91 مطرح شده بود که ما خط لوله نکا به ری را به صورت برعکس مورداستفاده قرار دهیم. بدین ترتیب می‌توانستیم نفت ایران را از طریق دریای خزر و سپس کشورهای حوزه خزر صادر کنیم. آن زمان این امکان وجود داشت که نفت ایران با همکاری روسیه صادر شود ولی الان خود روسیه هم دچار تحریم شده و در نتیجه این ایده چندان عملی نیست.

*فرصت تجارت ایران با سوخت ارزان روسیه

مدیر اسبق امور بین‌‌الملل شرکت ملی نفت گفت: در تحریم‌های دوره اول و دوم ما در صادرات فرآورده مشکل خاصی نداشتیم و به راحتی صادرات انجام شده و ارز حاصل وصول می‌شد. این موضوع به دلیل تفاوت در بازار فرآورده و بازار نفت است که امکان تحریم‌پذیری فرآورده را به شدت کاهش داده است.

وی گفت: با وقوع جنگ اوکراین خرید فرآورده روسیه از فوریه سال 2023 توسط اروپا ممنوع می‌شود و همین الان هم روند واردات از روسیه نزولی است. در نتیجه فرآورده‌های روسیه روی دستش باد کرده است که ما می‌توانیم با قیمت ارزان‌تر و به صورت تخفیفی از این کشور خریداری کنیم.

خطیبی تاکید کرد: در حال حاضر روسیه برای تسهیل در صادرات نفت و فرآورده خود تخفیف‌های خوبی می‌دهد و ما هم باید از این فرصت استفاده کنیم. البته بنده تاکید می‌کنم که قیمت فرآورده خریداری شده از روسیه باید تخفیفی باشد تا برای ایران صرفه اقتصادی داشته باشد.

مدیر اسبق امور بین‌‌الملل شرکت ملی نفت گفت: با خرید فرآورده روسیه می‌توانیم نیاز استان‌های شمالی را تامین کنیم و بدین صورت هزینه ترانزیت سوخت از جنوب به شمال کاهش می‌یابد. از طرفی ظرفیت مازادی ایجاد می‌شود که ایران فرآورده خودش را با قیمت بالاتر بفروشد و همچنین شبکه تراستی برای وصول ارز حاصل از صادرات را احیا کند.

پایان پیام/

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: خط لوله نکا سوآپ نفت نفت خود

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۴۷۹۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سیاست‌گذاری صحیح برای گسترش روابط با همسایگان در حوزه تقویت جایگاه گازی چگونه باید باشد؟

محمدعلی قدیری، کارشناس انرژی در خصوص اقداماتی که دولت سیزدهم و وزارت نفت در خصوص افزایش تعاملات با کشورهای منطقه در حوزه انرژی به اجرا گذاشته اند، به خبرنگار قدس تصریح کرد: دیپلماسی انرژی یکی از نقاط قوت کشور ما محسوب می شود. وابسته کردن کشورهای همسایه به لحاظ انرژی به خودمان، از ابعاد مختلفی برایمان نفع دارد.

وی ادامه داد: افزایش تعاملات با کشورهای منطقه در حوزه انرژی و به اجرا گذاشتن دیپلماسی فعال انرژی در منطقه باعث بالا رفتن سطح درآمدهای ارزی کشورها، وابستگی دیگران به ما و تقویت جایگاه مان در منطقه می شود. از آنجائیکه گاز خاصیت تحریم پذیری کمتری دارد، گسترش روابط گازی کشور با همسایگان می تواند بسیار موثر باشد.

استفاده از گاز وارداتی از ترکمنستان برای رفع ناترازی گازی کشور  برایمان مزیت بالایی دارد

این کارشناس انرژی توضیح داد: افزایش تعاملات در منطقه در حوزه گازی به درستی در دستور کار قرار گرفته است. از آنجائیکه ما خودمان با موضوع ناترازی گاز روبرو هستیم، دولت باید به فکر واردات گاز نیز باشد. گفته می شود که خط لوله گازی ایران و ترکمنستان از ظرفیت 40 میلیون متر مکعبی در روز برخوردار است. باید گزینه های جذابی پیش روی عشق آباد قرار دهیم که به جای صادرات گاز به چین، بخشی از آن را در حد ظرفیت خط لوله موجود در اختیار ما قرار دهد.

قدیری گفت: استفاده از گاز وارداتی از ترکمنستان برای رفع ناترازی گازی کشور و همچنین ارائه این گاز به نیروگاه ها و جلوگیری از سوزاندن گازوئیل برایمان مزیت بالایی دارد.

دریافت نفت کوره به جای وجوهات صادرات گاز به عراق روشی است که باید ادامه پیدا کند

وی ادامه داد: در ارتباط با عراق نیز سیاست های خوبی در زمینه انرژی به اجرا گذاشته شد. به ویژه دریافت نفت کوره به جای وجوهات مربوط به صادرات گاز به این کشور روش مناسبی است که باید ادامه پیدا کند. این ماده کاملاً نقد شونده است و قابل تحریم نیست. به طور کلی، تهاتر چاره اندیشی مناسبی است که در دستور کار قرار دادیم.

این کارشناس انرژی توضیح داد: دیپلماسی انرژی دولت فعلی نسبت به دولت قبل بهبود یافته است. به ویژه اقداماتی که در ارتباط با ترکیه، عراق، پاکستان و ترکمنستان به منظور گسترش روابط در حوزه انرژی انجام داده ایم، قابل قبول است. اما این حد از اقدامات هنوز کافی نیست و نیاز است بر فعالیت های خودمان در این حوزه ها اضافه کنیم.

گفتنی است، وزارت نفت طی سال های اخیر و به ویژه بعد از اعمال تحریم های همه جانبه علیه صنایع نفت و گاز کشور، نقش مهم و موثری در حوزه خنثی سازی تحریم ها برعهده داشته است. افزایش تعاملات با کشورهای همسایه و رایزنی برای برقراری روابط گسترده تر در حوزه انرژی نیز از جمله راهکارهای پیش رو برای بی اثر کردن تحریم هاست.

دولت فعلی به جای چشم دوختن به نتیجه مذاکرات و امید داشتن به رفع تحریم ها، درصدد خنثی سازی تحریم ها برآمد. در این راستا، سیاست هایی به اجرا گذاشته شد. استفاده حداکثری از توان دانش بنیانی کشور، توسعه زنجیره ارزش محصولات، عرضه نفت به پالایشگاه های کوچک در شرق آسیا، سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی و صدور خدمات فنی و مهندسی از جمله این سیاست ها هستند.

در ادامه سیاست های اعمالی به منظور خنثی سازی تحریم ها، وزارت نفت دیپلماسی فعال انرژی را در پیش گرفته است. در این چارچوب، افزایش تعاملات با کشورهای منطقه در دستور کار قرار دارد.به زعم کارشناسان، افزایش روابط با کشورهای همسایه نه تنها به لحاظ اقتصادی برای طرف های درگیر رابطه سودمند است، بلکه به لحاظ تأمین امنیت منطقه نیز به نفع تمامی کشورهای منطقه است. از سوی دیگر، وابسته کردن کشورهای دیگر به خودمان، در راستای تأمین منافع ملی ماست.

زهرا طوسی